Over piercings, Rio de Janeiro en samba lessen

Op onze laatste dag in Bùzios zien we een tattoo shop op het moment dat we het winkeltje uitlopen waar we onze buskaarten voor morgen terug naar Rio hebben gekocht. Nanniek denkt al maanden na over een tongpiercing, maar durft eigenlijk niet. We dralen een beetje voor de shop. “Doet het erg veel pijn?” vraagt ze mij; de ervaringsdeskundige.. “Het zetten is het probleem niet zo,” antwoord ik naar eer en geweten, “de dagen erna zijn vervelender.”
“Hoeveel dagen erna?” – “Morgen is het ergst, dan kun je niet eten, niet praten, niks. Maar morgen zitten we drie uur in de bus, dus dat is perfect. Je mag een week niet zoenen en praten gaat moeilijk, eten ook, dus dat is nu ook perfect. Dat lukt je in Holland nooit, met je vriend en je baan. Daarna doet het iedere dag iets minder pijn. Met oud en nieuw kun je weer gewoon praten.” Nanniek kijkt bedenkelijk.
Ik heb op mijn 30e verjaardag een tongpiercing laten zetten. Handige actie als iedereen belt om je te feliciteren en je niet meer kunt praten. Of wanneer je een hap van je eigen taart neemt die je vervolgens met geen mogelijkheid tussen je kiezen gewerkt krijgt omdat je tong verlamd in je mond ligt. Zit je met die cake midden op je tong! Had er nooit zo bij stilgestaan dat mijn tong ervoor zorgt dat een hap eten tussen m’n kiezen terecht komt.
Nanniek zegt: “We kunnen wel even naar binnen gaan om te kijken wat het kost?” Ik glimlach. Daar gaan we. De man in de shop spreekt alleen Portugees, maar met mijn Spaans en gebarentaal komen we een heel eind. Nanniek mag in een vitrinekast aanwijzen welke piercing ze wil. “Nee, dat doe ik niet hoor, zal ik het doen? Ik durf niet, wat denk jij, moet ik het doen?” Ik haal lachend mijn schouders op terwijl ik denk: JOUW keuze meid! Ze loopt langzaam naar de vitrinekast…en wijst tot mijn verbazing een piercing aan. Esto, deze. Het is een piercing met in plaats van het bekende balletje op je tong, een klein zilveren staafje met daarin een steentje. Heel sierlijk. De tattooman vertelt me dat ze een blokje ijs moet halen, zodat ze haar tong wat kan verdoven. Nanniek is bang dat ze eenmaal buiten nooit meer een stap binnen zet, dus dat doe ik. Als ik terugkom met een ijsklontje zit ze al in een stoel.
De man pakt zijn spullen, de naald zit steriel ingepakt. Mooi. De piercing ligt niet in alcohol. Niet mooi. “Desinfectado?” vraag ik in m’n beste Spaans. “Si, si,” zegt hij terwijl hij me een plantenspuit laat zien waar een zelfgeschreven sticker op zit geplakt met: ALCOHOL 70%. Voor de zekerheid spuit hij nog wat over de piercing heen die klaar ligt in een bakje. Hm…
In Nederland moet je eerst een halve minuut Listerine op je tong in laten branden, maar als het ijsklontje gesmolten is pakt hij zijn instrumenten. Nanniek pakt mijn hand vast; ze is bang. Ze moet haar tong zo ver mogelijk uitsteken, zodat de tattooman haar tong met een soort plat pincet kan vastpakken. Met het pincet vouwt hij haar tong omhoog. Ik denk om te zien waar haar aderen lopen, maar hij lijkt eigenlijk alleen maar te kijken hoe ver naar achteren de piercing geprikt kan worden. Hm. Hij pakt zijn naald al en Nanniek krijgt net zulke grote ogen als de Bambi op haar T-shirtje.
Hij prikt de naald door haar tong die direct begint te bloeden. Niet megaveel, maar wel meer dan de normaalgesproken druppel . Hij heeft duidelijk een ader geraakt. Door het bloed lukt het hem niet om het uiteinde erop te draaien… hij probeert het diverse keren terwijl Nanniek angstig haar bloedende trillende tong zover mogelijk blijft uitsteken. Het lukt hem niet.. we merken allebei aan hem dat het niet helemaal goed gaat en uiteindelijk besluit hij de piercing uit haar tong te halen. Niet gelukt. “Hij is er uit,” zeg ik zachtjes. Nanniek proeft het bloed op haar tong en schrikt van wat ze op een servetje uitspuugt. Haar ogen zijn groot en ze zegt niks meer. De tattooman probeert luchtig te doen. “Kom maar, loop even naar de wasbak, spoel maar even, niets aan de hand, we proberen het zo nog een otra vez.” Otra vez?! Nog een keer?! Versta ik dat goed? Bij de wastafel komt Nanniek weer een beetje bij haar positieven. “Dus nu heb ik een gat in m’n tong, maar geen piercing?!” zegt ze verontwaardigd. “En nu?” -“Hij wil het nog een keer doen,” breng ik voorzichtig. “Nog een keer? Echt niet! Dan zit ik straks met twee gaten in m’n tong!” De tattooman verzekert ons dat het geprikte gat alweer dicht is. Kijk maar, het bloedt niet meer. Nanniek steekt haar tong uit tegen haar spiegelbeeld. Inderdaad. Geen bloed meer. “Ja zeg, heb ik straks pijn in m’n tong voor niks!” Ze twijfelt, is bang, verontwaardigd maar uiteindelijk loopt ze weer naar haar stoel en gaat zitten. Voor alle duidelijkheid zegt ze tegen de tattooman: “I don’t want dos gatos in my tongos!!” Ondanks alles schiet ik vreselijk in de lach.
Het ritueel herhaalt zich, en dit keer gaat het inderdaad goed. Maar een klein druppeltje bloed. Hij zit er in! Blij steekt ze haar tong weer uit naar de spiegel. Mooi! Geen Listerine achteraf. Niet mooi. Hm. Dat kopen we zo zelf wel dan.
Ik vraag de tattooman wanneer ze terug moet komen voor een korter staafje. Nee dit staafje is goed. Ja, maar haar tong wordt toch twee keer zo dik komende week? En dan heeft ze als haar tong weer slinkt toch een veel te lang staafje? Met handen en tong probeer ik duidelijk te maken wat ik bedoel, mijn Spaanse vocabulaire is nog niet zo groot. “No, está bom!” verzekert hij me in het Portugees. Hm. Hoe kan hij dat nou weten? Hij heeft de dikte van haar tong niet eens opgemeten. Hm.
Ik heb ook een leuke piercing gezien; één met een plat zilveren hartje. Net alsof er een blinkend snoepje op je tong ligt. Hart op m’n tong, heel toepasselijk. Ik heb mijn piercing niet zo heel vaak meer in en had besloten om er geen in te doen op reis, maar deze is wel erg leuk! We rekenen af en lopen allebei met een tongpiercing de deur uit.
’s Avonds is de tong van Nanniek zo erg opgezwollen dat ze bang is dat ze zal stikken in haar slaap. Ik verzeker haar dat alles er normaal uitziet.
De volgende dag verlaten we het prachtige schiereiland Bùzios en gaan we met de bus in drie uur terug naar Rio de Janeiro waar we Oud en Nieuw zullen vieren op het strand van Copacabana; een wijk in Rio. Nanniek zegt bijna niks; haar tong doet bij iedere beweging pijn.

Ons hostel valt na vijf dagen in ons luxe resort een beetje tegen. We liggen in een kamer met vier stapelbedden met elk drie etages bedden. Twaalf man, terwijl er voor al die rugzakken nauwelijks plek is.
Geen airco, badkamer op de gang en alles is een beetje viezig. Wanneer ik ga douchen is het water koud en er is amper druk. Net wanneer ik nat word, is het water op. Oké, dit is andere koek. En dat voor bijna dezelfde prijs als ons kleine resort in Bùzios! We zitten namelijk op loopafstand van het strand van Copacabana, waar twee miljoen mensen vanuit alle hoeken van de wereld het nieuwe jaar vanaf het strand komen inluiden. Rond Oud en Nieuw gaat de kamerprijs hier tien keer over de kop.
De volgende morgen, 28 december, worden we om 9 uur opgehaald door Raoul; de gids die ik had leren kennen toen ik Nanniek vorige week van het vliegveld haalde. Hij neemt ons eerst mee naar het beroemde standbeeld van Christus, hoog boven de stad op de berg Corcovado. Het is bewolkt en fris, maar als we er aankomen staat het beeld gelukkig niet in de wolken! Het beeld is 30 meter hoog en torent boven ons uit met uitgestrekte armen. Het beeld is veel fijner dan we hadden verwacht, met een mooi bewerkt gezicht, gewaad en sandalen. Het is druk met toeristen, sommigen liggen languit op de grond om een foto te maken van iemand die met uitgestrekte armen op de foto wil met Christus. Het beeld staat in National Park Tijuca; de bergen om ons heen zijn bedekt met bomen en planten terwijl je onder aan de berg Rio in alle windrichtingen ziet liggen. Wat een uitzicht!
Daarna begint onze historische toer door Rio. Raoul parkeert zijn auto waarna we het centrum ingaan met de metro. De metrolijn in Rio is overzichtelijk, en de ondergrondse is verrassend schoon. Wanneer we boven komen zien we meteen al pastelkleurige Victoriaanse huizen met gietijzeren balkons tussen wolkenkrabbers staan. Raoul geeft ons al lopend een tour door de stad en vertelt
over de geschiedenis van Rio gedurende de laatste 500 jaar, de invloed van de Portugezen, het Portugese koningshuis, de slavernij en hoe Rio zich tot 1910 liet inspireren door de belle époque van Parijs en de architectuur, brede avenues, bibliotheken en parken heeft gekopieerd. We bezoeken de residentie van het koningshuis van Portugal (die op de vlucht waren voor Napoleon en van de één op andere dag met een gevolg van 20.000 edelen, priesters, ministers en bedienden het inwonertal van Rio verdubbelden), bekijken verschillende prachtige kerken en steken brede avenues over die nu gedomineerd worden door voorbijrazende taxi’s en bussen.

De meeste indruk wordt achtergelaten door een eenvoudig wit kerkje boven op een berg. Wanneer we naar binnen gaan worden we overrompeld door al het goud binnen in! Belachelijk gewoon. Rijkdom in kerken is altijd iets waar ik moeite mee heb. De Sint Pieter in Rome bijvoorbeeld. Een prachtige kerk, misschien wel de mooiste ter wereld, maar ik begrijp het gewoon niet. Als je zo oprecht gelooft in het erfgoed van Jezus; een eenvoudige visser die geen onderscheid maakte tussen arm en rijk, waarom bouw je dan een Godshuis met zoveel pracht en praal om je Heer te dienen? Waarom bedachten ze niet om met die bakken goud en geld het arme volk te helpen om op die manier het gedachtengoed van hun Heer uit te dragen? Ik uit mijn onbegrip hierover aan Raoul. Hij denkt dat de mensen toen een andere overtuiging hadden, dat ze hun eigen plek in de hemel wilden veiligstellen. Ik ben het met hem eens. Egoïsme. Niks godsdienst. Wanneer hij ook nog vertelt dat gekleurde mensen niet welkom waren in de kerk gaan mijn nekharen nog meer overeind staan . Ik ken de Bijbel niet uit mijn hoofd, maar ik weet zeker dat er nergens staat dat bepaalde groepen mensen niet welkom zijn in de kerk. Het is geen nieuwe informatie, het is informatie waardoor ik me ineens kan schamen om mijn blanke huid. Waar haalden mijn voorvaderen het vandaan om zichzelf meer te voelen? Meer dan de Indianen, de Aboriginals, de Afrikanen. Ze afschilderen als niet ontwikkeld, terwijl ze zoveel kennis hadden over alles wat de natuur aan voedsel en medicatie biedt. Ze inzetten als slaven, net als de Uros Indianen op het Titicacameer in Peru, omdat hun kleur donkerder was dan van andere Peruanen. Afrikaanse slaven (de meerderheid van Rio’s inwoners in de 18e eeuw) een veel sterker en atletischer ras dan welke blanke dan ook, en er dan nog van overtuigd zijn dat je zelf beter bent. Ik kan daar nog steeds boos en verdrietig om worden.

Wat later lopen we door een winkelstraat. Drie dagen voor Oud en Nieuw domineren de etalages met hun aanbod in witte kleding. In Brazilië is het traditie om het nieuwe jaar in het wit tegemoet te treden, omdat wit staat voor vrede, nieuw, fris, schone lei… een maagdelijk nieuw jaar. Ik vraag me af waarom wij het liefst in het zwart gekleed gaan met Oud en Nieuw, en neem me voor om voortaan wit te dragen. En daar begin ik over drie dagen mee! (ook zoiets: waarom staat wit voor al die mooie dingen en zwart voor rouw, verdriet, ongeluk en dood?)
Plotseling staan we voor een grand café uit 1900, zo Frans als maar zijn kan! Een geweldig etablissement, met vitrines vol gebakjes, hoge eikenhouten etalagekasten, enorme spiegels en belle époque tafeltjes en stoelen. Waanzinnig! We zijn in Café Colombo, waar vroeger de notabelen zaken kwamen doen. Het is er druk maar we krijgen snel een tafeltje waar we koffie met een gebakje bestellen. Zelfs het servies is in stijl.
Daarna neemt Raoul ons een wijk in waar we ons al helemaal in het Frankrijk van weleer wanen. Straten van ronde keien met donker houten bistro tafeltjes, waar gegeten wordt onder luifels tussen de felgekleurde gevels van 19 eeuwse herenhuizen. Wat is het hier gaaf! We zijn zo blij dat we deze toer geboekt hebben! De meeste toeristen leren alleen de stranden van Rio kennen, nooit geweten dat Rio zo’n interessante geschiedenis had en er nog zoveel te zien is van de Europese invloed.
Wanneer hij ons afzet bij ons hostel nodigt hij ons uit om ’s avonds in een kroeg in Lapa, de uitgaanswijk van Rio, te komen vieren dat zijn bedrijfje ‘Rios de História’ één jaar bestaat. Goed plan!
Nu Raoul ons de metro heeft laten zien, maken we daar gebruik van alsof we nooit anders gedaan hebben.
(Een dag later vinden we zelfs de Franse wijk helemaal zelf terug als we met een ouderwets trammetje vanaf Santa Teresa weer in Centro terecht komen. Betaalt zich echt terug, zo’n dagje met een gids de stad door!) We zien tot onze verbazing een vrouwencoupé, speciaal voor tijdens de spits. Is het dan zo druk in de metro dat de vrouwen zich geïntimideerd voelen? Of kunnen die Braziliaanse mannen hun handen niet thuishouden? In ieder geval zijn we blij dat wij niet met de metro naar Copacabana hoeven met Oud en Nieuw: we zien nu al belachelijk lange rijen staan voor de kaartverkoop!
Als we op de roltrap staan die ons van ondergronds bovengronds leidt, zien we de regen met bakken uit de lucht vallen… er is geen ontkomen aan… op het moment dat we buiten van de roltrap stappen zijn we al doorweekt! De laatste keer in Lapa stroomden de straten in een half uur vol, wat is dat hier??!! Verzopen komen we aan bij de kroeg waar Raoul en zijn vrouw hun feestje geven.
Eerst voelen we ons wat onwennig, maar veel van de gasten zijn gids, eigenaar van een hostel of cliënt en spreken Engels. Eigenlijk is het wel gezellig. Een uur later begint er live een samba band te spelen. Een oudere man en vrouw dansen de samba samen, en ook de verdieping waar we op uitkijken beginnen er billen te schudden. De oudere man pakt Nanniek in zijn armen en leert haar de samba. De oudere dame (70, in een prachtige sexy groene jurk met hakken) leert mij mijn eerste sambastapjes. Mijn jarenlange danslessen (ballet, ballroom, latin american, rock&roll en salsa) werpen vruchten af: ik heb de basis snel onder de knie. De oudere man (58, slank en een uitmuntende dansleraar) geeft me mijn dansgevoel weer terug. Het is echt veel te lang geleden dat ik heb gedanst… wanneer was mijn laatste salsa? Vier, vijf jaar geleden? Ik moet echt meer dansen.
Ik hou van het Braziliaanse sexappeal. Hier dragen vrouwen ook boven de 70 mouwloze jurken, sieraden, make-up en hakken, ze dansen, leven en worden door niemand veroordeeld. Ik hou ervan!

Als we weer terug in ons hostel komen is de tong van Nanniek nog steeds dik. Zo dik dat het sierstaafje, dat bovenop hoort te blijven, helemaal in haar tong zit. Het staafje door haar tong is kennelijk toch te kort, of het sierstaafje te dun om de zwelling tegen te houden. Nu heeft ze een gaatje op de bovenkant van haar tong ter grootte van het sierstaafje. Niet goed. Heeft ze alsnog een gatos in haar tongos. Na wat wikken en wegen besluiten we teleurgesteld dat het beter is om de bovenkant van haar tong te laten genezen en de piercing eruit te halen. Alle pijn voor niks. KUT!